DERLEME ADANA'CA SÖZLÜK

·       Çimmek = yıkanmak

·       kındırmak= aralamak

·       küncü = susam

·       zibil = çok, aynı zamanda çöp anlamına gelir

·       mintan = gömlek

·       gıllik = kücük, minik

·       cülük= civciv

·       helke = kova

·       cıncık = cam

·       dinelmek = ayakta durmak

·       geçek = geçelim

·       dönek = dönelim

·       binek = binelim vs

·       he = evet

·       abov = aman

·       çeerdek = çekirdek, ayçiçeği, günebakan

·       Aşörtmen = eşofman

·       dam = çatı

·       bocit = bakır ya da aliminyum sürahi

·       zibil = çöp

·       zibillik = çöplük

·       zibil gibi = çok, gereğinden fazla miktarda

·       hayma = damlarda asma dallarının toplandığı çardak

·       araya gitmek = ziyan olmak

·       davşan = tavşan

·       Gıran = yaramaz çocuk

·       allöş = bir şaşırma nidası

·       çul = kilim, yer yaygısı

·       peşkir = havlu

·       galan = bundan sonra

·       galle : kasa, içine para konan çekmece

·       zıypmak: kaymak

·       eke: Kibirli, ukela, bilmiş bilmiş konuşan, kimseyi beğenmeyen

·       ziplemek : Saplamak

·       cıbartmak : Birinin çıplak yerine vurunca orayı kızartmak yakmak

·       cıbarmak : Vurulan yerin kızarması yanması

·       Gıcık almak : Birinden gıcık alırsanız onun doğrusunun

·       gulle : misket, bilye

·       dakkalık gulle : Atışlarda kullandığımız gulledir

·       devrisi gün : Sonraki gün

·       beriki gün : Önceki gün

·       Duzsuz : (tuzsuz) : lüzumsuz insan tüm gıcık özellikleri bünyesinde barındıran insan her türlü durum için kullanılabilir.

·       Ondan kertim: ondan sonracım

·       Yazı: tarla

·       yuka: sığ, yüksek ya da derin olmayan

·       çomça = kepce

·       avel=aptal

·       böcü=zehirli örümcek

·       bayaktan=az önce

·       bider=tohum

·       banadura=domates

·       cılk=çürük

·       cere=kulplu testi

·       cibiliyet=geçmiş

·       dulda= sığınak, kuytu yer

·       döş=göğüs

·       enik=köpek yavrusu

·       eşgi=ekşi

·       esvap=çamaşır

·       essah=sahi

·       Eli eğri : Hırsız

·       Hırkız: Hırsız

·       Malıyla malamat olmak = Parasıyla Rezil Olmak

·       Epey cıncık kırdı =Pot kırmak

·       Mart sıpası = Yerinde duramayan

·       Ziv ziv gezmek = Bol bol gezmek

·       Eşkere konuşmak = Boş yere konuşmak

·       Mezhebi geniş = Herşeye uyan

·       Zurnanın zırt dediği yer = Konunun en önemli noktası

·       Gece mitilde yatar gündüz çalım satar = Durumuna bakmadan caka satmak

·       Ağzının domarışından omar diyeceğini anlamak= Söyleyeceği şeyi hareketlerinden anlamak

·       Gel gelelim çam kertmesine= gelelim kurufasulyenin faydasına

·       Mitili atmak = Yerleşmek

·       Mukufuna varmak = Anlamak

·       Anası sarımsak, babası soğan =Sıradan

·       Göz görgüsü ne oldum delisi = sonradan görme

·       Ne ondurur, ne öldürür = Ne durumunu iyileştirir, nede çok kötüleştirir

·       Gözünden sürmeyi çekmek = Kurnazlık

·       Nuh Nebi'den kalma = Çok eskiden kalma

·       Aydan arı, günden duru olmak = Parlamak

·       Oklava yutmuş yılan gibi = Eğilmekte zorlanıyor gibi görünmek

·       Havsalası almamak = Anlayamamak

·       Pel pel bakmak = Garip garip bakmak

·       Hem nalına hem mıhına =iki yüzlülük

·       Pinti Bekir = Pintiliğin bir derecesi

·       it kılı postal bağı = Bir işe yaramaz

·       Poyrazdan alıp yele vermek = Harvurup harman savurmak

·       Cinleri başına ağmak = Delirecek şekilde kızmak

·       Sepeti seyrek = Ağzında lafı tutamamak

·       Çalıyı tepesinden sürmek = Ön yargılı olmak

·       Kanı soğuk =Az konuşan, sessiz

·       Sütü bozuk = şerefsiz

·       Köküne acı soğan doğramak = Kökünü kazımak

·       Tilkiye tavuk güttürmek = Olmayacak işi yapmak

·       Kuru derede sele gitmek = Olmayacak duruma düşmek

·       Un çuvalı gibi tozar =Kendi kendine kızıp durmak, köpürmek

·       Dussuz dussuz konuşmak = Salak salak konuşmak

·       Elem eşkere = Açıkça

·       Yayan yapıldak yola düşmek= Yalın ayak, başı açık yola düşmek

·       Mısmıl= müsait

·       Taka= Pencere

·       dıkılmak= içeri girmek

·       Suğluk veya suuluk = Bıçak

·             Lenger= Genişçe bakır pilav gibi yiyecekleri koymaya, servis yapmaya yarayan

·       Celfin= Genç Tavuk

·       Düve= Genç inek

·       Kuskun= Eşeklerin semerin üzerinde tutmaya yarayan kalçasına dolanan geniş bant şeklinde kuşak.

·       Kuskunu Düşük =Deyim olarak anlamı rüküş veya salaş giyinmiş anlamındadır.

·       Köşker= Ayakkabı tamircisi

·       gadanı aliim=günahların benim olsun

·       nahal geldin=ne zaman geldin...

·       laylon= traktör römorku

·       anarya= “geri” anlamına geliyor.

·       vırrığı yelli = aklı bir karış havada

·       tike = kuşbaşı et

·       cibindirik = cibinlik

·       gulle = bilye, bilya, misket

·       manık = kedi yavrusu

·       gındırık = aralık, az açık, küçük boşluk

·       Balcan: Patlıcan

·       Böğün: Bugün

·       Demikten: Demin, biraz önce

·       Sinemiya: Sinemaya

·       Hammetmek: İyi yapmış olmak, dinleyenin hoşuna giden bir şey yapmış olmak

·       Dışlığı gelmek: Yapılan bir şeyin yapanın hoşuna gitmesi

·       Gıvrışık (Yol için): Dolambaçlı

·       Ganalın çenesi: Kanalın karşı tarafı

·       Bicibici: muhallebi benzeri bir tatlı, üzerine rendelenmiş buz ve gülsuyu ile servis edilir.

·       Karsambaç : Bicibici nin sadece buz ile olanı.

·       Haşlama (veya aşlama) : Meyan kökünden yapılan bir içecek. Haşlamacıların özel kıyafeti ve pirinç olduğunu sandığım özel bir sırt bidonu bulunurdu ve metal bardaklar ile bir tür müzik yaparlardı.

·       Deblek: Darbuka, Dümbelek

·       Kiriştek: Topaç

·       Feriştah: En üstün, en iyi

·       Döölet: Devlet

·       Gayfe: kahve

·       Cuvara: Sigara

·       Culuk: Hindi

·       Dezze: Teyze

·       Bibi: Hala

·       Tiyare: tayyare, uçak

·       Cenderme: Jandarma

·       Gaplık: Mutfak rafı

·       Zabah: Sabah

·       İramazan: Ramazan

·       İremzi: Remzi

·       Hössün: Hüseyin

·       Pontil: Pantolon

·       Kenef: Tuvalet

·       Çomça: Kepçe

·       Gıylı: Ağzı geniş testere

·       Köynek: Gömlek

·       Idara: İdare binası

·       Petelek: Patates

·       Patetis: Patates

·       Gıyı : Sınır

·       Cahal: Cahil

·       Aşşa: Aşağı

·       Bayak: Az önce

·       Pambık: Pamuk

·       Baldırcan: Patlıcan

·       Eşgere: Aşikâre, açıkça

·       Gamıyon: Kamyon

·       Motur: Traktör

·       Gelek-gidek-inek-binek: Gidelim-gelelim-inelim-binelim

·       Ellof çekmek: Nara atmak

·       Allahına mı? : Hayret ifadesi olarak sahi mi?

·       Makine: Tabanca

·       Dellenmek: Deliye dönmek

·       Köten: Pulluk

·       Büllük: Çocuk pipisi

·       Deke: Teke, erkek keçi

·       Boğanak: Yoğun yağmur

·       İbabel: Deli, tuhaf hareketleri olan.

·       Gancık: Dişi

·       Metel: Masal

·       Ak pakla: Kuru fasulye

·       Boyalalı pakla: Barbunya

·       Küncü: Susam

·       Sekmek: Kirizma

·       Hezen: Mertek

·       Bıllık: Dana

·       Taka: Pencere

·       Urba: Elbise

·       Elam: Galiba

·       Çamdır: kırma, melez

·       Keykinmek: sürtünmek

·       Hoşşik: Yalaka, yağcı

·       Pelpir: Yabani üzüm

·       Cübür: Toz, posa

·       Eftik etmek: Atıştırmak

·       Paça çemirlemek: Paça sıvamak

·       Gelebicin: Yayın balığı

·       Kendir: halat

·       Telis: çuval

·       Siftinmek: sırnaşmak

·       Mabal: Günah

·       Mabalını almak: günahını almak

·       Mitil atmak: bir yere yerleşmek

·       İt ayağı yemek: çok gezip dolaşmak

·       Alımını almak: layığını bulmak, açıkta kalıp üşümek

·       Başını bağrını yesin: Lanet olsun, kahretsin

·       Susası gelmek: Susamak

·       Umsuluk olmak: Umduğunu elde edememek

·       Cılkı çıkmak: Bir işin iyice bozulması, abartmak

·       Sıtkı sıyrılmak: Birine karşı güvenini yitirmek

·       Gert gert gezmek: Kabadayıca gezmek

·       Gırkım atmak: Düğünde hediye olarak para atmak

·       Hışı çıkmak: çok yorulmak, bitkin düşmek

·       Öllüyün körü: canın cehenneme, yok daha neler

·       Allüş çekmek: çok sevince nara atmak

·       Burnuna komamak: değer vermemek

·       Araya gitmek: Ziyan olmak

·       Ziv ziv dolaşmak: boş boş amaçsız gezmek

·       Ford atmak: hava atmak

·       Gadasını almak: birinin günahını almak

·       Malıyla malamat olmak: parasıyla rezil olmak

·       Dalabı olmak: bir şeyin bağımlısı olmak

·       Dışlık vermemek: rahatsız, huzursuz etmek

·       Gani garran olmak: bolluk içinde kalmak

·       Kırık tutmak: evli birinin dost tutması

·       Mahana etmek: bahane etmek

·       Mavra yapmak: palavra atarak gevezelik yapmak

·       Kırfacana vermek: saldırmak, ortalığı dağıtmak

·       Cımcılık olmak: baştan aşağı ıslanmak

·       Zortluk olmak: dalga geçilecek duruma düşmek

·       Denk: Yük

·       Demitten: biraz önce, demin

·       Mavra: palavra

·       Fallik: Fingirdek, hafif meşrep

·       Tummak: suya dalmak, yıkanmak

·       Antiriş: uyduruk

·       Lavgar: çok konuşan, geveze

·       Darı: mısır

·       Mahluta: mercimek çorbası

·       Kerana: genel ev

·       Tuturuk: çok ekşi

·       Eşki: ekşi

·       Kavsara: ağaçtan yapılmış kasa

·       Sasımak: kokmak, bozulmak

·       Zıypmak: kayarak düşmek

·       Seme: uyuşuk, beceriksiz

·       Andelüp: acaip, şaşkın

·       Mahzere: tahin imalathanesi

·       Haral: büyük çuval

·       Bolamadı: genişçe, şöyle rahatça

·       Cerre: kulpsuz toprak testi

·       Tosbağa: kaplumbağa

·       Deyha: işte orada

·       Ganel: su kanalı

·       Zaar: galiba, sanırım

·       Icık: biraz

·       Ötegeçe: karşı taraf

·       Debbe: büyükçe bidon

·       Düneen: dün

·       Dene: tane

·       Sokum: dürüm

·       Sırt: elbise

·       Siptilli: sebze pazarı

·       Manık: kedi yavrusu

·       Seyip: başıboz

·       Urup: çeyrek, dörte bir

·       İrişkin: et sucuğu

·       Kallavi: Büyük

·       Tapan: Tarlaya atılan tohumu örtmek için gezdirilen, ağaçtan geniş araç, sürgü

·       Cillop: Parlak, pırıl pırıl

·       Cilte: Semer ipi, Semere yük vurmak için kullanılan ucu çatallı sopa

·       Becik: Buzağı, Çam kozalağı

KARA KARA KÖMÜRLER YİTİP GİDER ÖMÜRLER

Başbakan Ahmet Davutoğlu: “Ahtapot” dediğimiz sistem devreye girdi.

Başbakan Ahmet Davutoğlu: Madencilerin zor şartlarını biliyorum öncelikli hedefimiz işçi kardeşlerimize ulaşmaktır.
Enerji Bakanı Taner Yıldız: Dalgıçlar suya girdiler. Görüş mesafesi 1 mt bile değil. 3 ya da 4 mt bile dalınacak durumda değil.
Başbakan Ahmet Davutoğlu: Bizzat bu adli soruşturmanın takipçisi olacağım.
Başbakan Ahmet Davutoğlu: Su seviyesi yaklaşık 10 mt ye kadar indi.
Başbakan Ahmet Davutoğlu: Önemli olan her işverenin madenciyi evladı gibi görmesidir. İşletmenin veya işverenin ihmali varsa hesabı sorulur.
Başbakan Ahmet Davutoğlu: Suyun bulanıklaşması nedeniyle zorluk yaşanıyor.
Başbakan Ahmet Davutoğlu: Önceliğimiz suyun boşaltılması ve madencilere ulaşmak.
Enerji Bakanı Taner Yıldız: Arama kurtarma çalışmaları toplamda, 420 kişilik ekip, 2 uçak, 3 helikopter, 25 ambulans18 AFAD kurtarma ekibi ile yürütülüyor.
Enerji Bakanı Taner Yıldız: Suyun ne kadar beslendiğini bilmiyoruz.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik bakanı Faruk Çelik: Öğrendiğimiz kadarı ile 25 kadar yıl önce Yozgat’ta buna benzer bir olay yaşanmış.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan: Olayın olduğu anda yemeğin aşağıda yenmesine yönelik baskılar böyle bir sıkıntıyı doğurmuştur.
Enerji Bakanı Taner Yıldız: Zaman ilerliyor 18 işçi kardeşimizle ilgili umutlarımızın azaldığını söylememiz gerekiyor.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik: Bu acı çekilecek gibi değil, artık bir çözüm bulmamız gerekiyor.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik: Bir maden ocağın kapatıyorsunuz 50 kişi araya giriyor açtırmak için.
Başbakan Ahmet Davutoğlu: İşçilerimizden rica ediyorum, kendi haklarının takipçisi olsunlar. Hiçbir şekilde onlara tanınan hakların ihlal edilmesine izin vermesinler.
Başbakan Ahmet Davutoğlu: Maden kazasında kaybettiğimiz vatandaşlarımız için taziyelerimi arz ediyorum. (01.11.2014 daha ölü ya da diri madencilere ulaşılamamış iken)

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Lütfi Elvan; ocağın yakınında çadırdan oluşturulan mescitte cuma namazlarını kıldılar.

Yukarıda; daha öncekilere neredeyse kopyası halinde özeti verilen kaza seyrinin, Devlet büyüklerimizin değerli söylevlerinden ve icraatlarından derlenen görüşlerden sonra konunun yeterince sarih olması hasebiyle herhangi bir yoruma ihtiyaç duyulmayacağını düşünmekteydim. Ancak; kaderin ve fıtratın yaşananlara türban edilmesi karşısında, yorum yapmamanın da kolay anlaşılmanın önünde engel olabileceği ve muradımın tam anlaşılamayacağı korkusuyla kısa da olsa birkaç kelam etmenin kaçınılmaz olduğu kararına vardım.

Yitirdiğimiz “onlarca can” sonrası konu ile ilgili; durumu kurtarma, acıyı soğutma hatta sonuç itibari ile olayı kapatma çalışmaları yapmak üzere bir görünüm veren ilgili tüm yetkililer, kazaların olduğu yerlerde sahne alarak, kaza diye sunulan, aslında bal gibi de cinayet olan yitimler arkasından “kader” ile başlayan cümleler kurmuşlar, hatta seviye bir hayli düşürülerek ister dil sürçmesi deyin, ister haddini aşma deyin, “bu işin fıtratında ölüm var” veya “ama her şeye rağmen güzel ölüm oldu” gibi yakıştırmalarla konuyu meşrulaştırmaya çalışmışlardır. Tabii ki bu ilave açıklama hafıza sahiplerine yöneliktir, diğerleri zinhar üstlerine almamalıdır bu kelamları… Ulan ne dünya be, sel-sellap olur, deprem olur, trafik kazası olur, heyelan olur, fırtına olur, kuraklık olur, salgın hastalık olur, asansör halatı kopar, binalar çöker, yüzlerce hatta binlerce can yiter ve hepsi de muktedirlerin tüm gayretleri ile “kader”e yüklenir, bravo bu muktedirlere, yüce Mevla bunlara 7-7 gelen zar vermiş, ne olursa olsun, hep bunlar kazanır… Kara kara kömürler, yitip gider ömürler, cebe dolar yeşil yeşil dolarlar…

Ermenek’te yaşananların acısı atılamadan bu sefer, elma toplamaya giden insanların tıkna tıkış doldurulduğu midibüsün devrilmesi sonucu yaşanan yitimlerden sonra, derdine yanan ama yaşadığı şok nedeniyle de düşünmeye başladığı anlaşılan bir kadının sözü bu acımasız hayatı özetler gibi duruyordu sanki “olmaz olsun şu fakirlik”… Oysa bir bilse idi, “FAKİRLİĞİN, AÇLIĞIN VE SEFALETİN, YOKSULLARI DEĞİL, ZENGİNLERİ DOYURAMADIĞIMIZA” bağlı olduğunu. “Kapitalizm bir hırsızlık müessesesidir” görüşünü temel almadan yapılan her türlü analiz, tıpkı bugünlerde basına yansıyan ana muhalefet partisi yönetimin zihin karışıklığının tezahürü olan “bizim önerdiğimiz kapitalizm daha sosyal demokrat daha insancıl” benzeri şekilde biter ve olsa olsa da pansuman tedbirdir ve de ne yazık ki “benim oğlum okur döner yine okur” tekerlemesine hayatiyet katar.

Aman sakın; buradan tek başına AKP iktidarını suçluyorum gibi bir sonuca varılmasın, ondan öncekilerde, şu andaki muhalefet partileri de benzer şeyleri savunmakta pek bir mahir durumdadırlar vallahi… Vallahi yok yahu o kadar da değil diyenlerin olduğunu hissediyorum, hadi bakın onların yerel yönetimlerine de göreyim sizi… Taşeronlaştırma adı ile maruf, sadece ve sadece kâra ve ranta yönelik uygulamalar, imar rantları, ihale “alidiboları”, torpil ve irtikâp var mı, yok mu? Yok diyorsanız da, inanırız gayri…